Taraflar arasındaki uyuşmazlıkların hızlı, düşük maliyetlerle, dostane yollarla çözülmesi arabulucu sayesinde mümkündür. Taraflar arasında iletişimi sağlayan, süreci yöneten, anlaşmaya zemin hazırlayan arabulucu tarafsız bir hukukçu olarak nitelenir. Arabuluculuk ise mahkeme sürecinde alternatif bir çözüm yolu olup iş, ticaret, tüketici, aile veya kira gibi birçok özel hukuk alanında uygulanabilir.

Arabulucu Nedir?

Arabulucu, Adalet Bakanlığı’nın arabulucular siciline kayıtlı, hukuki eğitim almış tarafsız üçüncü kişidir. Özel hukuk uyuşmazlıklarının dostane yollardan çözümünde aktif rol oynar.

Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler?

Arabuluculuk süreci başlatmak için taraflar arabulucuya yazılı olarak başvurur. Sürecin resmi başlangıcı, arabulucu seçimi ve başvurunun kabulü ile gerçekleşir. Sürecin devam aşamaları ise şu şekildedir:

  • Taraflar ilk oturum için davet edilir. Gerekirse taraflarla ayrı ayrı ön hazırlık görüşmeleri yapılabilir.
  • Taraflar taleplerini sunar, arabulucu iletişimi sağlar, sürecin sağlıklı ilerleyişini yönlendirir.
  • Arabulucu, tarafların sunduğu delilleri değerlendirerek aralarındaki iletişimin sağlıklı sürmesini gözetir.
  • Uyuşmazlık konusu çözülür ve taraflar bir uzlaşmaya varırsa anlaşma tutanağı düzenlenerek imzalanır. Anlaşma uygulanırsa süreç bu şekilde tamamlanır.

Taraflar arabuluculuk sürecini sonlandırdığında anlaşma sağlanamazsa iki taraf da dava açma hakkına sahiptir. Peki, arabulucu ne zaman devreye girer ve üstlenebileceği görevler ya da sorumluluklar nelerdir?

Arabulucunun Görev ve Sorumlulukları

Arabulucu sürecin politikalarını benimseyerek taraflara güvenli, dengeli bir zeminde çözüm sunmayı amaçlar. Arabulucunun görev ve sorumlulukları, “Arabulucu nedir?” sorusunun cevabı kadar önemlidir. Görev ve sorumluluklar ise şunlardır:

  • Tarafsız davranmak,
  • Tarafları aydınlatmak,
  • Gizliliği korumak,
  • Belgeleri saklamak,
  • Çözüm önerisi getirmek.

Ayrıca uzlaştırmacı arabulucu, arabuluculuk yaptığı uyuşmazlıkta taraflardan birinin avukatı olarak görev alamaz.

Arabulucu Olma Şartları ve Atanma Süreci

Türkiye’de arabulucu ünvanını kazanmak için birtakım kriterlerin yerine getirilmesi gerekir. Ayrıca arabulucu atanma sürecinde ve tarafların davet edilmesinde belirli prosedürler takip edilir.

Kimler Arabulucu Olabilir?

Türkiye’de arabulucu olmak için aranan kriterler şunlardır:

  • Türk vatandaşı olmak ve Hukuk Fakültesi mezunu olmak.
  • Mezuniyetten sonraki süreçte herhangi bir meslekte en az 5 yıl fiili deneyime sahip olmak.
  • Adli sicil kaydının temiz olması.
  • Adalet Bakanlığı onaylı bir kurumdan arabuluculuk eğitimi almış olmak ve ardından yapılan yazılı veya uygulamalı sınavda başarı kazanmak.

Arabulucu olma şartları 20 yıldan fazla kıdeme sahip hukukçular için imtiyazlıdır. 2024’te yürürlüğe giren 9. Yargı Paketi uyarınca en az 20 yıl mesleki tecrübesi olan hukukçular arabuluculuk sınavından muaf tutulabiliyor.

Arabulucu Atanma Süresi ve Tarafların Davet Edilmesi

Arabuluculuk sürecinin başlaması ve tarafların davet edilmesi şu çerçevede gerçekleşir:

  • Taraflar anlaştıklarında bir arabulucu seçebilir. Anlaşmazlık varsa arabuluculuk bürosu veya daire başkanlığı tarafından kayıtlı arabulucular arasından otomatik atama yapılır. Belirli bir arabulucu atanma süresi yoktur.
  • Atanan arabulucu tarafları en kısa sürede ilk toplantıya davet etmekle yükümlüdür.

Peki, arabulucu tarafları nasıl davet eder? Bunun için telefon, e-posta veya yazılı yollar kullanılabilir. Toplantı tarihleri belirlendikten sonra arabulucu uyuşmazlık konusunda ve arabuluculuk hakkında taraflara ön bilgilendirme yapar.

Arabuluculukta Ücret ve Masraflar

Arabuluculuk süreci mahkemeye göre daha hızlı ve ekonomik bir çözümdür. Ancak bu süreç de belirli bir ücret düzenine tabidir. Arabulucu ücreti, ödeme şekli ya da reddi gerektiren durumlar kanunlarda ve yönetmeliklerde açıkça belirtilmiştir. Ancak arabuluculukta ücret kişiler arasındaki anlaşmaya göre de değişiklik gösterebilir.

Arabulucu Ücreti Nasıl Belirlenir?

Arabulucu ücreti, Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanan “Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi” temel alınarak belirlenir. Tarife; görüşme saatine, arabuluculuk toplantılarının sayısına veya sürecin sonucuna göre değişebilir. Örneğin sürecin sonunda anlaşma olmazsa arabulucu ilk etapta maktu bir ücret talep edebilir. Peki, arabulucu parasını kim öder?

Arabulucu Parasını Kim Öder?

Arabuluculuk sürecinde taraflar genellikle ücreti eşit paylaşır. Ancak farklı oranlarda anlaşma sağlanması da mümkündür. Süreç sonunda arabulucu için ödenecek ücret faaliyet süresine göre hesaplanır. Mahkeme usulünden farklı olarak harç, bilirkişi, tanık veya keşif gibi ek masraflar taraflardan talep edilmez. Eğer taraflar bir avukatı sürece dahil etmişse avukatlık hizmeti için ayrıca ücret ödemek gerekebilir.

Arabulucunun Reddi Sebepleri

Arabulucu görevi sırasında tarafsız ve bağımsız davranmalıdır. Aksi halde arabulucu reddedilebilir. Arabulucunun reddi sebepleri şunlardır:

  • Tarafsızlığa gölge düşüren durumlar,
  • Gizliliğin ihlali,
  • Görüşmenin usule aykırı şekilde yürütülmesi,
  • Ücretin tarifeye uygun olmayan şekilde belirlenmesi.

İş Hukukunda Arabuluculuk

İş hukukunda arabuluculuk; özellikle kıdem tazminatı, işe iade, ihbar tazminatı gibi taleplerde dava öncesinde şarttır. Ayrıca alternatif bir çözüm yolu olarak değerlendirilebilir.

Kıdem Tazminatı İçin Arabulucu Başvuru Süresi

İşçilik alacaklarında özel bir kıdem tazminatı arabulucu başvuru süresi belirtilmemiştir. Ancak bu tür talepler 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre geçmedikçe arabulucu başvurusunda bulunmak mümkündür. Ayrıca sürecin gecikmesi tanıkların uzaklaşması, belgelerin kaybolması ya da taraflardan birinin ulaşılmaz hale gelmesi gibi sonuçlar doğurabilir. Hak kaybına uğramamak için arabulucu başvurusunun zamanında yapılması gerekir.

Arabulucu ile İşten Çıkarma ve Haklar

İş akdinin feshedilmesi sonrası işçi ile işveren arasında yaşanan uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur. Arabuluculuk sürecinde taraflar haklarını karşılıklı olarak belirleyebilir. Arabulucu ile işten çıkarma ya da arabulucu ile işten ayrılma durumunda kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai alacağı gibi haklar korunabilir.

Arabulucu ile Tazminat Alma Süreci

Arabulucu ile tazminat alma süreci şöyle işler: Arabulucu başvurusu yapıldıktan sonra taraflar davet edilir ve görüşmeler yapılır. Anlaşma sağlanması durumunda tazminat ödeme koşulları belirlenir. Ödeme tarihi ve ödeme koşulları belirlenir veya anlaşma sağlanamazsa mahkemeye başvurma yolu açılır. Kıdem tazminatı davalarında arabulucu ile çalışmanın en önemli avantajı zamandan tasarruf edilmesi ve sürecin uzamamasıdır.

İşe İade Davalarında Arabulucu Başvuru Dilekçesi

İşe iade talebiyle yapılan arabulucu başvuruları, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay içinde yapılmalıdır. Bu sürenin geçirilmesi halinde başvuru kabul edilmeyebilir. Arabulucu görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde süreci sonuçlandırmalıdır. Zorunlu hallerde bu süre en fazla 1 hafta uzatılabilir. Süreç sonunda anlaşma sağlanamazsa son tutanağın düzenlendiği günden itibaren 2 hafta için iş mahkemesinde dava açılmalıdır.

İşe iade arabulucu başvuru dilekçesi mutlaka alanında uzman bir arabulucu ile birlikte hazırlanmalıdır.

Arabuluculuk Süreci Sonunda Anlaşma

Arabuluculuk süreci sonunda anlaşmanın hukuki geçerliliği, icra edilebilirlik durumu ve anlaşmanın sağlanamaması halinde sürecin nasıl ilerletileceği büyük önem taşır.

Arabuluculuk Anlaşmasının Hukuki Niteliği

Arabuluculuk sürecinin sonunda bir anlaşmaya varılırsa bu uzlaşı “Anlaşma Belgesi” adıyla yazılı hale getirilir. Bu belge, taraflar ve arabulucu tarafından birlikte imzalanır ve borçlar hukuku sözleşmesi niteliğinde belge sayılır. Sürecin başından sonuna kadar yasal usule uygun yürütülmesi gerekir. Aksi halde şerhsiz veya şerh içeren anlaşma geçerli olmayabilir.

İcra Edilebilirlik Şerhi ve Hukuk Mahkemesi Onayı

Anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhinin alınmasıyla birlikte belge ilam niteliği kazanır. Dolayısıyla bir mahkeme kararı gibi icraya konu edilebilir. Tarafların avukatları ve arabulucu ile birlikte imzaladıkları anlaşmalarda genellikle şerhe gerek yoktur. Taşınmazlarla ilgili uyuşmazlıklarda Sulh Hukuk Mahkemesine başvurularak şerh almak zorunludur.

Şerhli veya şerhsiz anlaşmada; belgenin içeriği, imzaların kimler tarafından atıldığı veya arabuluculuğa uygunluk gibi kriterler icra edilebilirliğine ilişkin fikir verir.

Anlaşma Sağlanamazsa Ne Olur?

Taraflar arabuluculuk sürecinde anlaşmaya varamazsa süreç sonunda tutanak hazırlanarak anlaşma sağlanamadığı resmi belgeye dökülür. Anlaşma sağlanamaması durumunda mahkemeye başvuru yapılabilir. Yani yargı işi devam eder ve dava açılabilir.

Arabulucu ile Çalışmanın Avantajları

Bir uyuşmazlığın çözümünde arabulucu ile çalışmak, tarafların hem zamandan hem maliyetten tasarruf etmesine imkan tanır. Arabulucu, taraflar arasında sağlıklı bir iletişim kurarak anlaşma sürecini kolaylaştırır.

Hızlı ve Etkin Çözüm Sağlama

Arabuluculuk, davaların aylar, hatta yıllar sürebildiği mahkeme seçeneğine kıyasla çok kısa sürede sonuçlanır. Arabulucu, uyuşmazlığın temel noktalarını belirleyerek tarafların ortak paydada buluşmasını sağlar.

Mahkeme Süreçlerinin Uzamasını Önleme

Mahkeme süreci; dilekçeler, duruşmalar, bilirkişi raporları, istinaf gibi aşamalarla oldukça uzun sürer. Arabuluculuk ise bu bürokratik süreçleri ortadan kaldırarak, bir veya birkaç görüşmede çözüm sağlar. Böylece taraflar uzun ve yıpratıcı yargılamalarla uğraşmak zorunda kalmaz.

Hak Kaybı Yaşamamak İçin Profesyonel Destek

Arabulucu, tarafların taleplerini hukuki zeminde değerlendirerek hak kaybı riskini en aza indirir. Anlaşma metninin yasal çerçevede hazırlanmasını sağlayarak belirsizlikleri ortadan kaldırır. Profesyonel destek sayesinde taraflar daha güvenli ve daha sağlam bir anlaşmaya sahip olabilir.

Ağartan Hukuk Bürosu ile Arabuluculuk Hizmeti

Ağartan Hukuk Bürosu, avukat ve hukuki danışmanlığın yanı sıra arabuluculuk hizmeti de vermektedir. İş, ticaret, tüketici ve dava şartı kapsamında sunduğu arabuluculuk hizmetleri ile tarafların uyuşmazlıklarında onları bir araya getirerek uyuşmazlıklarını en kısa sürede dostane çözmesine yardımcı olur.

Deneyimli Arabulucu Avukat Kadrosu

Ağartan Hukuk Bürosu bünyesinde bulunan avukatlar aynı zamanda resmi arabuluculuk eğitimlerini tamamlamış, arabuluculuk alanında görev yapan kişilerdir. Taraflar arasında tarafsız, adil, şeffaf bir iletişim kurarak çözüm sürecini etkin şekilde yönetir.

İş, Ticaret ve Tüketici Hukukunda Arabuluculuk Çözümleri

Ağartan Hukuk Bürosu; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, işe iade gibi konularda çözümler üretir. Şirketler arası anlaşmazlıklar, borç-alacak sorunları, sözleşme ihtilaflarını çözüme kavuşturur. Tüketici ile tüketiciye ürün yahut hizmet sağlayan ticari ya da mesleksel amaçla davranan kişi ve kurumları bir araya getirerek aralarındaki uyuşmazlıklarda etkin rol oynayarak dava öncesinde uyuşmazlığın çözümü için çabalar.

Arabuluculuk Sürecinde Ağartan Hukuk Bürosu’nun Rolü

Ağartan Hukuk Bürosu olarak tarafları sürecin başından sonuna kadar bilgilendiriyor, yönlendiriyoruz. Arabuluculuk sürecinde ya müvekkili vekil olarak temsil ediyor ya da arabulucu olarak taraflara eşit koşullarda yaklaşarak tüm arabuluculuk ve etik kurallar çerçevesinde uyuşmazlığa profesyonel destek sağlayarak sürdürülebilir çözümler geliştirmeye odaklanıyoruz. Siz de profesyonel destek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.